Prezentacją: "Historii Bułgarii" w trzech tomach zostało uczczone Święto Narodowe Republiki Bułgarii


Z okazji Święta Narodowego Republiki Bułgarii w BIK-Warszawa 2 marca 2010 roku odbyła się prezentacja opublikowanej w Polsce trzytomowej „Historii Bułgarii. 1870-1915”, autorstwa polskich historyków – prof. Antoniego Gizy, dr Jarosława Rubachy oraz dr Andrzeja Malinowskiego. Spotkanie z dwoma z autorów Jarosławem Rubachą i Andrzejem Malinowskim (Prof. Antoni Giza zmarł kilka lat temu) zostało poprowadzone przez dr hab. prof. nadz. Jerzego Jackowicza, prorektora Wyższej Szkoły Pedagogicznej Towarzystwa Wiedzy Powszechnej w Warszawie.

Z okazji Święta Narodowego republiki Bułgarii Dyrektor Instytutu Michaela Todorova przywitała zarówno swoich rodaków, jak i przyjaciół z Polski, życząc im by nigdy nie opuszczało ich poczucie wewnętrznej wolności.

W swoich słowach prof. Jerzy Jackowicz podziękował obecnym na spotkaniu Bułgarom i Polakom, jak również Bułgarskiemu Instytutowi Kultury za ideę zaprezentowania właśnie 3 marca tej historycznej pracy, poświęconej okresowi Wyzwolenia Bułgarii. Prowadzący scharakteryzował trzytomową „Historie Bułgarii. 1870-1915. Materiały źródłowe z komentarzami” (T. 1. 2006; T.2. 2007, T. 3. 2009) jako nowość na polskim rynku wydawniczym, ze względu na to, że publikacja łączy w sobie nie tylko pierwsze polskie przekłady ważnych dokumentów historycznych, ale także cenne komentarze autorskie.

Prof. Jackowicz przedstawił pokrótce biografie naukowe autorów (włączając również trzeciego współautora, prof. Antoniego Gizę), wskazując przy tym na to, że autorzy dążyli do tego, by „wniknąć w dusze Bułgarów”. Prowadzący przypomniał o rozczarowaniu, jakie opanowało Bułgarów po postanowieniach Kongresu Berlińskiego i podkreślił, że to rozczarowanie znajduje się u podstaw dwóch katastrof narodowych w Bułgarii.

Dr Jarosław Rubacha przedstawił pierwszy tom, który zawiera podstawowe dokumenty na temat polityki zewnętrznej Bułgarii w badanym okresie – traktat z San Stefano (pierwsza publikacja w języku polskim), umowy pomiędzy Bułgarią i innymi państwami bałkańskimi, traktaty wojenne, tajne aneksy, traktaty z Bukaresztu, czy z Carigrad.

Dr Andrzej Malinowski opisał drugi tom, poświęcony kwestii macedońskiej, i zaznaczył, że ta kwestia jest bardzo złożona i nierozwiązywalna, głównie przez nieobiektywność, z jaką podchodzi się do tego problemu. Polski historyk ogłosił, że z dołączonych do tomu neutralnych dokumentów, takich jak np. rosyjskie, tureckie, niemieckie czy też francuskie, kategorycznie można stwierdzić, że ludność w Macedonii pod koniec XIX wieku składała się głównie z Bułgarów. Dr Malinowski zauważył, ze dialektyczne położenie w Odrodzeniowej Bułgarii było poważną przeszkodą w konsolidacji narodowej i opowiedział pokrótce o dwóch ruchach Wewnętrznej Macedońsko-Adrianopolska Organizacji Rewolucyjnej.

Jarosław Rubacha wyjaśnił, że wraz z pozostałymi autorami ksiązki, postanowili zwrócić szczególną uwagę także na zewnętrzną politykę Księstwa Bułgarii i Królestwa Bułgarii. Trzeci tom „Historii Bułgarii” dokumentuje np. ukaz księcia Aleksandra I o utworzeniu kręgów i powiatów w Bułgarii, podział administracyjny (projekt dotyczący struktury państwowej Bułgarii), spisy powszechne, ustawę o podziale administracyjnym państwa. Są do niego dołączone także fragment Tyrnowskiej Konstytucji, proklamacje do narodu o wybuchu wojny bułgarsko-serbskiej, dokumenty na temat Rumelii Wschodniej, manifesty dotyczące zjednoczenia, dane na temat gospodarki, szkolnictwa i kultury oraz sił zbrojnych młodego państwa i in.

Jako pierwszej w powstałej dyskusji głos zabrał przyjaciel BIK Pan Edward Burchart, który pochwalił autorów i ogłosił, że ich wysiłki zasługują na to, by zostać odznaczeni. W odpowiedzi na pytania Pana Burcharta i prof. Jackowicza autorzy wyjaśnili, że starali się wykonać przekrój dokumentalny etnicznej różnorodności ziem bułgarskich, jak i przedstawić rosyjsko-bułgarskie stosunki w czasie wojny 1877-1878, włączając uczestnictwo Polaków w tej wojnie.

W odpowiedzi na wypowiedź obecnego na spotkaniu Pana prof. Ryszrda Michalika na temat mocy nacjonalistycznej propagandy w Republice Macedonii, Jarosław Rubacha wskazał na to, że po 1912 roku Belgrad zaczyna proces serbizacji na ziemiach macedońskich, włączając w to zmianę nazwisk bułgarskich. Polski historyk wyraził opinię, że główny problem Bułgarii w drodze do narodowego zjednoczenia jest uwarunkowany tym, że bałkańskie sojusze (tj. umowy dotyczące wojen na Bałkanach na początku XX wieku) nie są zawiązywane jako wielostronne, a jako szereg dwustronnych umów. Jako przykład dr Rubacha podał wojenne porozumienia dotyczące tego, która strona ile dywizji wyśle na różne fronty.

Bardzo ożywiona dyskusja powstała po poruszeniu tematu języka jaki używany jest w Republice Macedonii. Dr Andrzej Malinowski stwierdził, że dla niego tzw. język macedoński jest niewątpliwie dialektem języka bułgarskiego, opierając się na neutralnych danych, np. rosyjskich. Kontynuując watek głos w rozmowie zabrali profesorowie językoznawcy, m.in. Prof. Petar Sotirov z Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, który oświadczył, że jako lingwista przyjmuje język macedoński jako sztucznie wytworzony. Według niego jest to być może jedyny język w świecie, przy którym znana jest data jego powstania.

Na koniec spotkania z autorami trzytomowej „Historii Bułgarii. 1870-1915” prowadzący profesor Jerzy Jackowicz wyraził nadzieję, że problemy na Bałkanach zostaną rozwiązane, kiedy wszystkie państwa z tego rejonu staną się państwami członkowskimi Unii Europejskiej.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *