DROGA PISANEK – Z WELINGRADU PRZEZ 12 PAŃSTW DO WARSZAWY

DSC08579 — kopiaZ okazji zbliżających się świąt Wielkanocnych, za sprawą Bułgarskiego Instytutu Kultury, zagościła w Polsce wystawa „Śladami pisanek”, której uroczysty wernisaż odbył się 8 marca 2016 roku w Państwowym Muzeum Etnograficznego w Warszawie.
Wystawa została otwarta przez Dyrektora Państwowego Muzeum Etnograficzne Małgorzatę Orlewicz oraz Dyrektora Bułgarskiego Instytutu Kultury Kalinę Stanchevą w obecności gości, wśród których byli przedstawiciele Ambasady Bułgarii.
Ekspozycja ta, w skład której wchodzą plansze z fotografiami i pisanki z największej bułgarskiej kolekcji, narodziła się z pytania o genezę tradycji malowania wielkanocnych jajek, na które przez wiele lat szukała odpowiedzi grupa bułgarskich pasjonatów i etnologów. Gośćmi wieczoru byli we własnej osobie członkowie badawczego zespołu – prof. Swetła Raksziewa z Instytutu Etnologii i Folklorystyki Bułgarskiej Akademii Nauk oraz Georgi Kumanow, kurator Muzeum Historycznego w Welingradzie.
„Śladami pisanek”, czyli podróż, która miała rozstrzygnąć spór o to, czy tradycja zdobienia wielkanocnych jajek jest jednym z najstarszych obyczajów europejskich, czy może wywodzi się ona jednak od narodów słowiańskich i dopiero później rozprzestrzeniła się po krajach Środkowej i Zachodniej Europy? By odnaleźć odpowiedź, grupa badaczy z Welingradu, bułgarskiego miasta, gdzie malowanie wielkanocnych jajek przy użyciu pisaka i pszczelego wosku jest tradycją odwieczną – dr Petara Rusewa, Diana Rusewa, prof. Swetła Raksziewa i Georgi Kumow – wyruszyli w podróż przez Niemcy, Austrię, Węgry, Chorwację, Słowenię, Rumunię, Ukrainę, Słowację, Czechy, Serbię oraz oczywiście Bułgarię. Przecinając europejskie i rodzime szlaki z intencją porównywania estetyk i narodowych obyczajów innych krajów stworzyli interdyscyplinarne badanie o muzeograficznym rezultacie. Zebrane w trakcie wypraw fotografie, przedmioty, wzory pisanek oraz pióra z różnych państw stanowią dzisiaj część największej w Bułgarii kolekcji znajdującej się w Muzeum Historycznym w Welingradzie.
Jak wyznała na otwarciu wystawy Swetła Raksziewa – spór ten jednak nie został rozstrzygnięty, a badanie zakończyło się tak naprawdę postawieniem kolejnych pytań, niż udzieleniem jednoznacznej odpowiedzi. Ma jednak nadzieję, że ta wielobarwna panorama wielkanocnych tradycji europejskich zainteresuje publiczność warszawskiego muzeum, zwłaszcza, że jest to pierwszy raz, gdy ekspozycja ta wystawiona została poza granicami Bułgarii.
W bułgarskiej tradycji zdobienie jaja nazywane jest „rysowaniem”, „pisaniem” – od bułgarskiego słowa пиша oznaczającego „pisać”. Narzędziem używanym do pisania wzorów woskiem jest tzw. pisak, który złożony jest z krótkiej drewnianej rączki i metalowego lejka w kształcie stożka umocowanego na jej końcu. Mały okruch wosku umieszcza się wewnątrz lejka i podgrzewa w płomieniu świecy, a następnie, już podgrzany wosk, nakłada się na skorupkę jajka tworząc różnorodne wzory. Metoda ta charakterystyczna jest dla regionów położonych w górach Riła, miejscowości takich jak Samokow, Ichtiman, Dolna Bania i Momina Klisura, a także Welingrad i Rakitowo w Zachodnich Rodopach. Pisanki właśnie z tych rejonów – wykonane zarówno w negatywie, jak i pozytywie – stanowiły część niezwykłej ekspozycji, a samą technikę ich tworzenia zaprezentowała prof. Swetła Raksziewa, która na oczach licznej publiczności „wypisała” woskiem piękne i zjawiskowe wielkanocne jajka.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *